Tóm tắt

Bệnh vi-rút corona 2019 (COVID-19), gây ra bởi hội chứng hô hấp cấp tính nặng vi-rút corona 2 (SARS-CoV-2), một loại vi-rút corona mới ở người, đã lan rộng ra toàn cầu trong năm qua. COVID-19 vẫn là một chủ đề quan trọng của nghiên cứu chuyên sâu do tác động to lớn của nó đối với kinh tế và sức khỏe cộng đồng trên toàn cầu. Dựa trên các tài liệu lưu trữ lịch sử, căn bệnh liên quan đến vi-rút corona đầu tiên được ghi nhận có thể liên quan đến động vật, một trường hợp viêm phúc mạc truyền nhiễm ở mèo được mô tả vào đầu năm 1912. Mặc dù đã có hơn một thế kỷ ghi nhận vi-rút corona ở động vật, nhưng ngành chăn nuôi toàn cầu vẫn phải hứng chịu những đợt bùng phát. Kiến thức và kinh nghiệm xử lý vi-rút corona ở động vật cung cấp một công cụ có giá trị để bổ sung cho hiểu biết của chúng ta về đại dịch COVID-19 đang diễn ra. Trong bài đánh giá này, chúng tôi trình bày tổng quan về vi-rút corona, các dấu hiệu lâm sàng, COVID-19 ở động vật, tổ chức và tái tổ hợp bộ gen, quá trình sinh bệnh học miễn dịch, lây truyền, phát tán vi-rút, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa. Bằng cách vẽ ra những điểm tương đồng giữa COVID-19 ở động vật và con người, chúng tôi cung cấp quan điểm về cơ chế sinh lý bệnh mà vi-rút corona gây bệnh ở cả động vật và người, tạo cơ sở quan trọng cho việc phát triển vắc-xin và phương pháp điều trị hiệu quả chống lại những vi-rút chết người này.

Keywords: animal coronavirus; COVID-19; DIVA; immunopathogenesis

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34452372/

Chao-Nan Lin ^1,2,* , Kuan Rong Chan ³, Eng Eong Ooi ^3,4,5, Ming-Tang Chiou ^1,2, Minh Hoang ⁶, Po-Ren Hsueh ^7,8,* and Peck Toung Ooi ⁹

^‑1 Department of Veterinary Medicine, College of Veterinary Medicine, National Pingtung University of Science and Technology, Taiwan

² Animal Disease Diagnostic Center, College of Veterinary Medicine, National Pingtung University of Science and Technology, Taiwan

³ Program in Emerging Infectious Diseases, Duke-NUS Graduate Medical School, Singapore;

⁴ Viral Research and Experimental Medicine Centre (ViREMiCS), SingHealth Duke-NUS Academic Medical Centre, Singapore

⁵ Saw Swee Hock School of Public Health, National University of Singapore, Singapore

⁶ Department of Anatomy and Histology, College of Veterinary Medicine, Vietnam National University of Agriculture, Vietnam.

⁷ Departments of Laboratory Medicine and Internal Medicine, China Medical University Hospital, School of Medicine, China Medical University, Taiwan

⁸ Departments of Laboratory Medicine and Internal Medicine, National Taiwan University Hospital, National Taiwan University College of Medicine, Taiwan

⁹ Faculty of Veterinary Medicine, Universiti Putra Malaysia, Malaysia

Tóm tắt

Bệnh vi-rút corona 2019 (COVID-19), gây ra bởi hội chứng hô hấp cấp tính nặng vi-rút corona 2 (SARS-CoV-2), một loại vi-rút corona mới ở người, đã lan rộng ra toàn cầu trong năm qua. COVID-19 vẫn là một chủ đề quan trọng của nghiên cứu chuyên sâu do tác động to lớn của nó đối với kinh tế và sức khỏe cộng đồng trên toàn cầu. Dựa trên các tài liệu lưu trữ lịch sử, căn bệnh liên quan đến vi-rút corona đầu tiên được ghi nhận có thể liên quan đến động vật, một trường hợp viêm phúc mạc truyền nhiễm ở mèo được mô tả vào đầu năm 1912. Mặc dù đã có hơn một thế kỷ ghi nhận vi-rút corona ở động vật, nhưng ngành chăn nuôi toàn cầu vẫn phải hứng chịu những đợt bùng phát. Kiến thức và kinh nghiệm xử lý vi-rút corona ở động vật cung cấp một công cụ có giá trị để bổ sung cho hiểu biết của chúng ta về đại dịch COVID-19 đang diễn ra. Trong bài đánh giá này, chúng tôi trình bày tổng quan về vi-rút corona, các dấu hiệu lâm sàng, COVID-19 ở động vật, tổ chức và tái tổ hợp bộ gen, quá trình sinh bệnh học miễn dịch, lây truyền, phát tán vi-rút, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa. Bằng cách vẽ ra những điểm tương đồng giữa COVID-19 ở động vật và con người, chúng tôi cung cấp quan điểm về cơ chế sinh lý bệnh mà vi-rút corona gây bệnh ở cả động vật và người, tạo cơ sở quan trọng cho việc phát triển vắc-xin và phương pháp điều trị hiệu quả chống lại những vi-rút chết người này.

Keywords: animal coronavirus; COVID-19; DIVA; immunopathogenesis

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34452372/

Chao-Nan Lin ^1,2,* , Kuan Rong Chan ³, Eng Eong Ooi ^3,4,5, Ming-Tang Chiou ^1,2, Minh Hoang ⁶, Po-Ren Hsueh ^7,8,* and Peck Toung Ooi ⁹

^‑1 Department of Veterinary Medicine, College of Veterinary Medicine, National Pingtung University of Science and Technology, Taiwan

² Animal Disease Diagnostic Center, College of Veterinary Medicine, National Pingtung University of Science and Technology, Taiwan

³ Program in Emerging Infectious Diseases, Duke-NUS Graduate Medical School, Singapore;

⁴ Viral Research and Experimental Medicine Centre (ViREMiCS), SingHealth Duke-NUS Academic Medical Centre, Singapore

⁵ Saw Swee Hock School of Public Health, National University of Singapore, Singapore

⁶ Department of Anatomy and Histology, College of Veterinary Medicine, Vietnam National University of Agriculture, Vietnam.

⁷ Departments of Laboratory Medicine and Internal Medicine, China Medical University Hospital, School of Medicine, China Medical University, Taiwan

⁸ Departments of Laboratory Medicine and Internal Medicine, National Taiwan University Hospital, National Taiwan University College of Medicine, Taiwan

⁹ Faculty of Veterinary Medicine, Universiti Putra Malaysia, Malaysia