Nguyên tắc sử dụng kháng sinh trong thú y nhằm hạn chế hiện tượng kháng thuốc

Tình hình kháng kháng sinh đã được báo động trên thế giới, trước sự gia tăng không ngừng của hiện tượng nhờn thuốc đối với nhiều loại vi khuẩn. Ở Việt Nam, thị trường thuốc rất phong phú chưa được quản lý chặt chẽ, tình trạng đề kháng kháng sinh ra tăng còn do việc dùng kháng sinh không qua kê đơn và không đúng cách. Vì vậy, song song với việc cải thiện hệ thống quản lý phân phối thuốc kháng sinh, kiểm soát và hạn chế việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi thú y cần nắm vững nguyên tắc sử dụng kháng sinh an toàn. Nguyên tắc sử dụng kháng sinh:

• Chỉ sử dụng kháng sinh khi có nhiễm khuẩn: Mỗi nhóm kháng sinh chỉ tác động lên một nhóm vi khuẩn nhất định, và hầu hết không có hiệu quả với tác nhân gây bệnh khác như: virus, ký sinh trùng, nấm… Việc sử dụng kháng sinh khi không nhiễm trùng vừa thất bại trong điều trị, tốn kém, vừa có thể mang lại tác hại cho đối tượng sử dụng kháng sinh. Về mặt sinh học việc dùng kháng sinh bừa bãi gây tăng thêm các chủng kháng thuốc.
• Phải chọn đúng kháng sinh và đường đưa thuốc thích hợp: Chọn kháng sinh dựa vào vị trí nhiễm trùng, dựa trên phổ tác dụng, dựa vào cơ địa gia súc, tình trạng bệnh lý. Đường sử dụng kháng sinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Tính khẩn cấp trong trị liệu, vị trí nhiễm khuẩn, đặc tính hấp thu kháng sinh, khả năng sử dụng kháng sinh theo đường uống. Các đường đưa thuốc: Đường uống(PO), đường tiêm tĩnh mạch (dùng trong các trường hợp nhiễm trùng nặng hay nhiễm trùng ở vị trí đặc biệt: màng não, tim mạch, xương… hay khi đường uống không thể thực hiện), tiêm bắp (IM), tiêm dưới da (SC), dùng kháng sinh tại chỗ (chủ yếu dùng trong điều trị nhiễm trùng ở mắt, tai, da và âm đạo).
• Sử dụng kháng sinh đúng liều lượng và đúng thời gian quy định: Liều lượng sử dụng kháng sinh phụ thuộc vào các yếu tố như mức nhạy cảm của vi khuẩn gây bệnh đối với kháng sinh, tính chất dược động của kháng sinh, vị trí của ổ nhiễm trùng, cơ địa gia súc, sử dụng phối hợp kháng sinh, thời gian sử dụng kháng sinh (sử dụng đúng liệu trình với từng kháng sinh).
• Phải nắm vững nguyên tắc khi cần thiết phải sử dụng phối hợp kháng sinh: Nắm chắc tác dụng cộng dồn, tác dụng hiệp đồng, hoặc tác dụng đối kháng. Không bao giờ sử dụng phối hợp một loại kháng sinh diệt khuẩn với một loại kháng sinh kìm khuẩn. Một số phối hợp kháng sinh được xem là đối kháng: Penicillin( hoặc Ampicillin) + Tetracyclin/Macrolid Quinolon + Chloramphenicol.