Giới thiệu: Bệnh tiêu chảy cấp tính ở lợn (Porcine Epidemic Diarrhea – PED) là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus PED (PEDV) gây ra với tỉ lệ chết cao gây thiệt hại kinh tế lớn. Sự lây lan qua của PEDV giữa các trại do sự di chuyển của động vật, con người và các phương tiện bị ô nhiễm đã được chứng minh là một cơ chế lây truyền tiềm năng.
Mục đích nghiên cứu: Cho đến nay, chưa có nghiên cứu nào về phân tích mạng lưới di chuyển của động vật để ước tính nguy cơ lây truyền PEDV ở Việt Nam. Vì vậy, mục đích của chúng tôi là đánh giá nguy cơ lây lan của PEDV qua phân tích mạng lưới vận chuyển lợn tại một số lò mổ (Slaughterhouse-SL) ở miền Bắc. Với mục tiêu là cung cấp tóm tắt về sự di chuyển của vật nuôi, đánh giá rủi ro lây lan do vận chuyển động vật, từ đó đưa ra các chiến lược kiểm soát có hiệu quả nhằm hạn chế sự lây lan bệnh trong quần thể.
Phương pháp nghiên cứu: Trong nghiên cứu này, dữ liệu về quá trình vận chuyển lợn từ 128 trại lợn đến 4 lò mổ tập trung trong năm 2018 được ghi chép trong quá trình lấy mẫu khảo sát và nghiên cứu về các yếu tố nguy cơ làm lây lan PEDV. Nguy cơ lây lan PEDV giữa các lò mổ được đánh giá qua bảng tương liên 2×2 với thông số tỷ số chênh (OR). Xử lý dữ liệu và phân tích mạng được thực hiện bằng cách sử dụng các gói “igraph” và “tnet” trong phần mềm miễn phí R phiên bản 3.4.3.
Kết quả: Kết quả tóm tắt dữ liệu của 128 trại đã chỉ ra trong 4 lò mổ, SL2 là lò mổ có số lượng trại vận chuyển đến nhiều nhất (76 trại) trong đó 30,3% số trại dương tính với PEDV. Kết quả phân tích mạng lưới vận chuyển cho thấy, tổng số có 132 điểm, 148 đường liên kết và SL2 là điểm trung tâm nhất với giá trị mức độ trung tâm cao nhất là 82. Tỷ lệ trại dương tính với PEDV trong 7 cụm điểm dao động từ 16,7 đến 44% trong đó cụm SL1, SL2, SL3 có nhiều điểm hơn đồng thời có tỷ lệ dương tính với PEDV cao hơn các cụm khác. Nguy cơ một trại nhiễm PEDV khi tiếp xúc với SL1, SL2, SL3 cao hơn khi tiếp xúc với SL4 là 3,57, 2,17 và 3,24 lần.
Hình: Các cụm điểm trong mạng lưới vận chuyển lợn giữa trại lợn và lò mổ ở miền Bắc
Kết luận: Kết quả phân tích mạng lưới vận chuyển lợn tại một số lò mổ ở miền Bắc đã chỉ ra nguy cơ lây nhiễm chéo PEDV giữa các trại trong quá trình vận chuyển lợn. Đây là cơ sở khoa học giúp các cơ quan liên quan đề xuất và thực hiện các biện pháp kiểm soát quá trình vận chuyển lợn dựa trên tình trạng nhiễm PEDV nhằm giảm thiểu khả năng lây nhiễm chéo PEDV tại lò mổ trong quá trình vận chuyển.
Từ khóa: bệnh tiêu chảy cấp ở lợn, lò mổ, mạng lưới vận chuyển, nguy cơ
Download tap-chi-so-2.16
Mai Thị Ngân1, Trần Thị Hương Giang1, Lại Thị Lan Hương1, Vũ Việt Anh2
1Khoa Thú y, Học viện Nông nghiệp Việt Nam
2Khoa Chăn nuôi thú y, Học viện Nông nghiệp Việt Nam
*Tác giả liên hệ: mtngan@vnua.edu.vn
English