Các bệnh truyền lây mới nổi từ động vật sang người ở khu vực Đông Nam Á giai đoạn 2011–2022: Một nghiên cứu tổng quan tài liệu
Nguyễn Thành Trung
Bộ môn Nội – Chẩn – Dược lý, Khoa Thú y
Tính cấp thiết: Như bệnh COVID-19 đã chỉ ra, các đại dịch và sự bùng phát của các bệnh truyền nhiễm mới nổi như Virus Zika, Nipah, bệnh thủy đậu và các mầm bệnh kháng thuốc kháng sinh, đặc biệt là các bệnh lây truyền từ động vật mới nổi, tiếp tục xảy ra và thậm chí có xu hướng gia tăng ở khu vực các quốc gia Đông Nam Á. Ngoài ra, những sự lây nhiễm này thường là kết quả của sự thay đổi môi trường và hành vi của con người. Nhìn chung, việc giám sát sức khỏe cộng đồng để xác định những lỗ hổng trong các báo cáo và các dấu hiệu cảnh báo sớm là rất cần thiết ở khu vực Đông Nam Á. Mục đích nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu: Một nghiên cứu tổng quan có hệ thống đã điều tra sự lưu hành của các bệnh lây truyền từ động vật sang người mới nổi trong giai đoạn 11 năm từ 2011 đến 2022 ở Đông Nam Á để hiểu rõ sự lưu hành của các bệnh lây truyền từ động vật mới nổi cũng như đưa ra các hành động cần thiết để kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh trong khu vực này. Kết quả chính: Trong giai đoạn 2011–2022, các nghiên cứu về lợn, gia cầm, động vật nhai lại, động vật nuôi và động vật hoang dã ở Đông Nam Á đã được xem xét kỹ lưỡng để đánh giá chất lượng của các báo cáo để đưa vào tổng quan tài liệu. Đánh giá này được thực hiện trên 26 nghiên cứu về lợn, 6 nghiên cứu về gia cầm, 21 nghiên cứu về động vật nhai lại, 28 nghiên cứu về động vật nuôi và 25 nghiên cứu về động vật hoang dã, qua đó cung cấp cái nhìn tổng quan về tỷ lệ lưu hành của bệnh lây truyền từ động vật sang người mới nổi ở các quốc gia Đông Nam Á. Kết luận: Các phát hiện từ đánh giá này cho thấy các bệnh lây truyền từ động vật sang người mới nổi phổ biến trên toàn khu vực và đã xác định một số bệnh lây truyền từ động vật sang người liên quan đến gia cầm, chủ yếu xuất phát từ Campuchia và Việt Nam, là các quốc gia cần lưu ý ở Đông Nam Á. Từ khóa: Các bệnh lây truyền từ động vật mới nổi; lợn; gia cầm; động vật nhai lại; động vật nuôi; động vật hoang dã; Đông Nam Á; tỷ lệ lưu hành Link: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01652176.2023.2300965
English