Tính cấp thiết:
So với các bộ phận và vị trí khác trên cơ thể của chó, mèo, da thường là bộ phận có tỉ lệ mắc bệnh u da cao nhất ở. Tuy vậy, các khối u da thường có dạng cục nổi trên da rất giống nhau và gần như không thể phân biệt được nếu chỉ quan sát hình thái, tổn thương đại thể. Do đó, chẩn đoán vi thể các khối u trên da là cần thiết để có thể xác định chính xác loại tế bào gây ung thư, độ lành cũng như ác tính của khối u. Trong các khối u da thường gặp, u tuyến bã nhờn phổ biến thứ ba trên da trên chó, nhưng đến nay vẫn chưa có công bố nào được thực hiện ở nước ta.
Mục đích:
Mô tả mô học tuyến bã nhờn trên da của chó; mô tả các triệu chứng lâm sàng, tổn thương đại thể cũng như vi thể của khối u tuyến bã nhờn trên da
Phương pháp nghiên cứu:
Các mẫu da lành được thu từ nhiều vị trí trên cơ thể để kiểm tra hình thái mô học tuyến bã nhờn. Mẫu bệnh phẩm là các khối u trên da của chó được thu từ các phòng khám tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Các mẫu sau đó được đánh giá về đặc điểm lâm sàng, tổn thương đại thể và phân loại dựa vào tổn thương bệnh lý vi thể.
Kết quả chính:
Năm con chó từ 7-14 năm tuổi thuộc nhiều giống khác nhau được chẩn đoán mắc khối u tuyến bã nhờn trên da tại một số phòng khám thú y ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Với u tuyến bã nhờn, các khối u có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc cùng lúc nhiều vị trí trên da, với kích thước từ 0,5 – 2,5 cm. Vùng da quanh khối u có hiện tượng sưng, rụng lông, chảy máu. Kiểm tra mô bệnh học của các khối u được so sánh với mô học tuyến bã nhờn bình thường trên da của chó. Kết quả cho thấy u tuyến bã nhờn thường gặp là dạng lành tính và u biểu mô tuyến bã dạng ác tính. Tế bào nhờn trưởng thành có tế bào chất rộng, nhạt màu ái toan, tăng sinh chiếm ưu thế trong u tuyến bã nhờn lành tính. Trong u biểu mô tuyến bã nhờn, các tế bào dạng đáy nhỏ, bắt màu ái kiềm chiếm ưu thế so với các tế bào nhờn và ống tuyến. Hiện tượng gián phân (Mitosis) thường xuất hiện trong khối u biểu mô tuyến bã ác tính.
Kết luận:
Kết quả của nghiên cứu cung cấp đầy đủ các thông tin về đặc điểm lâm sàng, tổn thương đại thể và tổn thương vi thể của khối u tuyến bã nhờn của chó để phục vụ công tác chẩn đoán và điều trị. Kiểm tra vi thể phần rìa khối u tuyến bã cần được tiến hành để có thể đánh giá sự hoàn chỉnh trong phẫu thuật loại bỏ khối u, từ đó hạn chế sự xuất hiện trở lại của khối u.
Từ khoá: Chó, da, đặc điểm bệnh lý, mô học, tuyến bã nhờn, u tuyến bã nhờn
Ảnh minh hoạ
Ảnh 1. Hình thái mô học tuyến bã nhờn trên da của chó
Hình 2. U biểu mô tuyến bã nhờn ác tính có mật độ xuất hiện của mitosis cao
Bản đầy đủ của nghiên cứu được đăng trên số 8 năm 2019 của Tạp chí Khoa học kỹ thuật thú y. Tập XXVI (8):71-79.
Nguyễn Vũ Sơn1, Nguyễn Hữu Nam1,*, Bùi Trần Anh Đào1, Nguyễn Thị Hương Giang1, Lê Thị Dung2, Bùi Thị Tố Nga1, Trịnh Thương Thương1, Đào Duy Tùng3
1 Khoa Thú y, Học viện Nông nghiệp Việt Nam
2 Khoa Nông nghiệp và Khoa học sự sống, Đại học Tokyo, Nhật Bản
3 Phòng khám Thú y Samyang, Tp. Hồ Chí Minh
English